Zaburzenia Osobowości Borderline – co to oznacza?

Istnieją dwie międzynarodowe klasyfikacje według, których diagnozuje się zaburzenia osobowości typu borderline. Są nimi ICD-10 (klasyfikacja Europejska – WHO) oraz DSM-V (klasyfikacja American Psychiatric Association).

Zgodnie z klasyfikacją ICD-10 wyróżnia się osobowość chwiejną emocjonalnie, która obejmuje dwa podtypy: impulsywny i borderline. Podtyp impulsywny osobowości chwiejnej emocjonalnie charakteryzuje się wyraźną skłonność do konfliktów z innymi oraz do kłótliwości. Z kolei podtyp „borderline” wyraźną niestabilnością w wielu obszarach życia.

Klasyfikacja ICD-10:

Podtyp impulsywny: należy stwierdzić co najmniej 2 spośród następujących cech:

  • skłonność do działań impulsywnych,
  • łatwość do reagowania gniewem lub przemocą,
  • trudności z podtrzymaniem działań, które nie przynoszą szybkiej satysfakcji,
  • niestabilny i kapryśny nastrój.

Podtyp „z pogranicza” (borderline): należy stwierdzić co najmniej  3 cechy:

  • niejasności dotycząc obrazu własnej osoby,
  • niejasność celów i preferencji (również seksualnych),
  • angażowanie się w intensywne, niestabilne związki prowadzące do kryzysów emocjonalnych,
  • próby uniknięcia potencjalnego porzucenia,
  • groźby lub działania samobójcze i samo uszkadzające,
  • stałe uczucie pustki wewnętrznej.

Klasyfikacja DSM-V:

Z kolei w klasyfikacji DSM-V osobowość „borderline” jest  zdefiniowana jako wzorzec zachowań zdominowany niestabilnością w relacjach interpersonalnych, w ocenie osoby własnej i emocjach oraz z wyraźnie zaznaczoną wybuchowością.

Aby móc postawić rozpoznanie należy stwierdzić co najmniej 5 z poniższych cech:

  • podejmowanie rozpaczliwych wysiłków w celu zapobieżenia porzuceniu realnemu lub wyimaginowanemu,
  • niestałe ale intensywne związki interpersonalne (krańcowe idealizowanie lub dewaluowanie)
  • zaburzenia tożsamości – utrwalony i wyraźnie zaburzony, zniekształcony lub niestabilny obraz własnej osoby lub poczucia własnej wartości,
  • impulsywność co najmniej w dwóch obszarach stanowiących potencjalne zagrożenie dla samego siebie (życie seksualne, wydawanie pieniędzy, używanie substancji psychoaktywnych, ryzykowne prowadzenie samochodu, napadowe objadanie się),
  • nawracające zachowania samobójcze, próby lub groźby samobójcze, dokonywanie samookaleczeń,
  • niestabilność emocjonalna wywołana nadmierną reaktywnością nastroju,
  • przewlekłe uczucie pustki,
  • nieodpowiednio silny gniew lub brak kontroli nad wybuchami gniewu,
  • przemijające, związane ze stresem myśli o charakterze paranoidalnym lub zaznaczone objawy dysocjacyjne

Co to oznacza?

Charakterystyczny dla zaburzenia „borderline” jest niestabilny obraz siebie, np.: trudno tym osobom określić jakie są, co lubią, co nie lub jest to bardzo zmienne. Podejmują także nieustające wysiłki w celu uniknięcia wyobrażonego lub rzeczywistego porzucenia przez bliskich i w takich chwilach mogą odczuwać paraliżujący lęk przez samotnością. Związane jest to z poczuciem, że sami sobie nie poradzą i do „przeżycia” potrzebują innych ludzi. Wysiłki na rzecz uniknięcia porzucenia mogą powodować impulsywne i niebezpieczne zachowania, jak: samo okaleczanie się, podejmowanie prób samobójczych lub grożenie nimi, jeśli mają poczucie, że partner lub partnerka chce ich zostawić.

Osoby z tej grupy często odczuwają silną potrzebę zależności. W jednej chwili mogą czuć miłość, podziw czy uwielbienie do swojego partnera/rki i widzieć go/ją jako wręcz doskonałego, na zmianę z odczuwaniem do niego/do niej nienawiści, pogardy czy furii oraz zmienić widzenia go/jej z doskonałego na absolutnie złego i nie posiadającego żadnych zalet, ani jakichkolwiek dobrych cech. Osoby te skłonne są do nagłych, nieoczekiwanych zmian w ocenie innych osób na skali „zły-dobry”, np.: w jednej chwili postrzegają kogoś jako osobę opiekuńczą i troskliwą, a chwilę później mogą jaką widzieć jako surową i karzącą. Jest to naprzemienny i cyrkularny proces idealizacji-dewaluacji.

Poza tym osoby cierpiący z powodu ​ zaburzenia osobowości typu „borderline” często odczuwają silną potrzebę zależności​, tzn. w relacjach mogą być zaborcze, nadmiernie zazdrosne, itp. Jednocześnie panicznie boją się porzucenia. Osoba z tym typem zaburzeń osobowości może w jednym momencie idealizować partnera/partnerkę i nie wyobrażać sobie życie bez niego, a chwilę później go/ją dewaluować czując, np.: wstręt, złość czy nienawiść. Efektem takiego przeżywania relacji z jest ich niestabilność czy trudność w zbudowaniu satysfakcjonującej, opartej na zaufaniu oraz bliskości relacji z drugą osobą.

Psychoterapia:

W praktykowanym przeze mnie modelu psychoterapii psychodynamicznej, tzn.: Psychoterapii Skoncentrowanej na Przeniesieniu (TFP – Transference Focus Psychotherapy) istnieje realna możliwość pomocy i leczenia pacjentów z zaburzeniami osobowości. Sesje w modelu TFP odbywają się dwa razy w tygodniu w tych samych dniach i o tej samej porze. Daje to pacjentowi poczucie stabilizacji i regularnej powtarzalności. W wyniku stabilnej struktury sesji oraz odpowiedniego  stylu pracy terapeutycznej dochodzi do postępującego normowania się życia pacjenta. Regularnie, w różnych obszarach życia funkcjonowanie się stabilizuje. W dłużej perspektywie dochodzi do trwałych zmian w strukturze osobowości umożliwiających:

  • radzenie sobie z emocjami, także z gniewem;
  • budowanie stabilnych i satysfakcjonujących relacji interpersonalnych;
  • zmniejszenie impulsywności;
  • znaczne zmniejszenie lęków separacyjnych;
  • ogólne ustabilizowanie funkcjonowania.

Zobacz także: Psychoterapia zaburzeń osobowości

Ten post ma 3 komentarzy

  1. PikaPika

    Ciekawy artykuł. Sama mam zdiagnozowane borderline, a to dużo mi wyjaśniło.

  2. PoWIN

    Witam, Twój blog jest fantastyczny. Jestem święcie przekonany, że przy tak merytorycznych wpisach jakie prezentujesz już wkrótce podbijesz szczyty wyszukiwarek w swojej niszy. Gratuluję 😉

  3. owc

    Wspaniałe pomysły kosztuja grosze. Bezcenni są ludzie, którzy je urzeczywistniają. Twój blog jest tego wspaniałym przykladem…

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.